Het voetbal kent in Nederland een lange geschiedenis. Er zijn dan ook een behoorlijk aantal clubs met een lange historie. Wat te denken van Sparta Rotterdam die al in 1888 werd opgericht. Een andere Rotterdamse club Feijenoord werd ook al in 1908 opgericht. HFC Haarlem was ook één van de oudste clubs, deze werd in 1889 opgericht maar die hield helaas in 2010 op te bestaan. Een andere club die ook kan bogen op een rijke historie is het Amsterdamse Ajax. De club werd officieel opgericht op 18 maart 1900. Maar er werd al wel eerder gevoetbald onder de naam Ajax. We gaan eens kijken hoe deze club tot stand is gekomen en hoe het hun is vergaan door de jaren heen.
De voorgeschiedenis
Beste sportweddenschappen acties 2024:
In 1893 richten de drie vrienden Han Dade, Carl Bruno Reeser en Floris Stempel de voetbalclub Union op. Achteraf vonden ze de naam Union niet zo geschikt en werd de naam al snel aangepast naar Footh-Ball Club Ajax. Dat de schrijfwijze niet goed was werd in die tijd niet moeilijk over gedaan. De club speelde in die tijd wat wedstrijdjes in het Willemspark wat toen nog in de gemeente Nieuwer-Amstel lag. Echte wedstrijden in competitie verband werden er niet gespeeld, het ging hoofdzakelijk tegen stadgenoten. Opvallend was dat er al wel in de huidige clubkleuren rood-wit gevoetbald werd. Een groot deel van Nieuwer-Amstel sloot zich aan bij Amsterdam. Op het gebied waar Ajax toen speelde zouden huizen gebouwd worden. De drie oprichters zagen geen heil meer in hun club, en ze besloten om een nieuwe club in Amsterdam Noord op te richten.
Officiële oprichting
Op 18 maart 1900 werd de Football Club Ajax officieel opgericht, dit gebeurde in Café Oost-Indië in de Kalverstraat. De club ging zijn wedstrijden spelen in de Amsterdamsche Voetbalbond (AVB). De beginjaar waren al wel succesvol, er werd zelfs een kampioenschap gevierd. De club kreeg een medaille voor de meeste doelpunten en ze mochten een wedstrijd buiten Amsterdam spelen. Ze mochten in Haarlem spelen tegen het toenmalige Nederlands elftal, Ajax won met 4-1. In 1902 gingen ze spelen in de landelijke voetbalbond de NVB. Ze deden dat met succes want ze promoveerde gelijk van de derde naar de tweede klasse. De club moest in 1907 weer verhuizen in verband met woningbouw, nu werd er een plek gevonden aan de Middenweg. In de Watergraafsmeer, het café aan de overkant werd als kleedruimte gebruikt.
De eerste successen
Het seizoen 1907-1908 leverde de eerste echte grote prijs op. Het Gouden Kruis werd gewonnen, dat was de prijs voor een toernooi tussen de acht sterkste clubs van Amsterdam. Tegenvaller was dat de promotie/degradatie wedstrijd werd verloren en ze daarom in de tweede klasse moesten blijven. In 1908 werd er gefuseerd met de club Holland. Promotie naar de hoogste klasse lukte maar niet daarom werd er een buitenlandse trainer aangesteld. De Ier John Kirwan kwam over van Tottenham Hotspur en werd de eerste betaalde trainer in Nederland. Hij promoveerde met Ajax in 1911 naar de hoogste klasse. Na de promotie werden er een paar dingen aangepast. Er werden houten tribunes gebouwd en het rood-witte shirt werd aangepast naar het shirt zoals het nu is. De naam werd ook aangepast er kwam Amsterdamsche voor omdat er in Leiden ook een Ajax was.
Degradatie
In het seizoen 1913-1914 degradeerde Ajax weer naar de Tweede Klasse, het zou de enigste keer zijn dat Ajax degradeerde. Mede door de oorlogsjaren zat het Ajax niet mee en de club promoveerde maar niet. De NVB besloot om een Eerste Klasse B in het leven te roepen. Acht Tweede Klasse clubs waaronder Ajax konden hierdoor provoveren. In 1917 werd de beker gewonnen en een jaar later was het eerste kampioenschap een feit. Ajax werd kampioen met spelers als Theo Brokman, Henk Hordijk en Jan de Natris. Over De Natris is trouwens nog een leuke anekdote te vertellen. Toen in 1918 wederom de kampioenswedstrijd gespeeld moest worden miste De Natris de trein. Hij wachtte niet op de volgende maar ging naar huis. Jan de Natris kreeg hiervoor een boete van Ajax van 10 cent.
De twintig en dertiger jaren
De jaren twintig waren niet echt succesvol voor Ajax. De beste Ajax speler Jan de Natris vertrok naar Vitesse, en trainer Reynolds ging na een conflict naar Blauw Wit. De resultaten bleven matig ook na de terugkeer van trainer Jack Reynolds. In 1928 werd degradatie maar ternauwernood voorkomen, maar het grootste dieptepunt most nog komen. Ajax verloor een vriendschappelijke wedstrijd tegen de toenmalige topclub Rapid Wien met maar liefst 16-2. Tijdens het jubileum in 1925 kreeg Ajax zijn officiële embleem de beroemde bebaarde en gehelmde kop. In de dertiger jaren ging het echt goed, ze werden maar liefst acht keer afdelingskampioen, en vijf keer landskampioen. In die tijd werd ook de grootste overwinning uit de geschiedenis van Ajax behaald, het werd 17-0 tegen VUC. Beste speler was toen Wim Andriessen hij maakte in één wedstrijd zeven goals. In deze tijd werd ook het nieuwe stadion “De Meer” geopend.
Invoering betaald voetbal
In 1954 werd in Nederland het betaald voetbal ingevoerd en vlak daarna ook de Europacup. In 1957 maakte Ajax daarin zijn debuut tegen SC Wismut waar twee keer van werd gewonnen. Vasas Boedapest wachtte in de tweede ronde, uit werd er met 4-0 verloren en het Europese debuut kwam ten einde. Mister Ajax Sjaak Swart debuteerde in 1956 in Ajax 1, en in 1961 maakte de onlangs overleden Piet Keizer zijn debuut. In het seizoen 1956-1957 werd de eredivisie ingevoerd en Ajax was de eerste kampioen. Ajax had wederom een Engels Trainer in het begin van de zestiger jaren, Vic Buckingham. De resultaten waren echter niet geweldig vanaf het seizoen 1961-1962 was het vier seizoenen slecht. Er werd in die tijd een 4e,2e, 5e en 13e plaats behaald, een beetje Ajax onwaardig. Ook Europees was het allemaal niet goed in het seizoen 1960-1961 werd zelfs verloren van de amateurs van Frederikstadt.
De Gouden Tijd
Ajax kreeg een nieuwe voorzitter, Jaap van Praag. Hij stelde in de persoon Rinus Michels een nieuwe trainer aan. Michels bedacht een nieuwe aanvallende voetbalvorm het totaalvoetbal. In zes jaar tijd werd Ajax vier keer kampioen, en ook Europees ging het steeds beter meedraaien. Beroemd in die tijd was de mistwedstrijd tegen Liverpool die door Ajax met 5-1 werd gewonnen. In het seizoen 1968-1969 bereikte de Amsterdamse club voor het eerst de finale van de Europacup. Ajax verloor helaas van AC Milaan met 4-1, maar Europees succes zou er komen. Twee jaar later bereikte Ajax aan de hand van de inmiddels doorgebroken Johan Cruijff wederom de finale van de Europacup. Het Griekse Panathinaikos was de tegenstander, Ajax won dankzij doelpunten van Dick van Dijk en Arie Haan met 2-0. Ook in de volgende twee seizoenen werd Europacup gewonnen ten koste van Inter Milaan en Juventus.
Dominantie in de competitie
In die tijd domineerde Ajax ook de vaderlandse competitie. Met spelers als Swart, Keizer, Cruijff, Rep, Haan en Neeskens waren de Amsterdammers vaak ongrijpbaar. Keeper Heinz Stuy kreeg in 1082 minuten geen doelpunt tegen. Mede door weinig tegendoelpunten en de productieve voorhoede waren de doelcijfers fenomenaal. Maar in 1973 kwam er toch een kink in de kabel. De meeste spelers van Ajax zagen in Piet Keizer een betere aanvoerder dan in Johan Cruijff. Trainer Kovacs ging daar in mee en benoemde Piet Keizer als aanvoerder. Cruijff was woedend en vertrok bij Ajax en ging voor zes miljoen gulden naar Barcelona. Het vertrek van Johan Cruijff was het begin van vier magere jaren bij Ajax. Het was niet alleen het vertrek van Cruijff maar ook andere sterkhouders in de selectie stopten. Sjaak Swart en Piet Keizer stopten en Arie Haan, Johnny Rep en Johan Neeskens gingen hun geluk ergens anders zoeken.
Nieuwe periode
Maar ook aan die mindere periode kwam een eind. Onder trainer Tomislav Ivic ging het geleidelijk aan weer beter. Later kwam er weer een nieuw bestuur met mensen als Ton Harmsen en Arie van Eijden. Ajax ging bouwen aan een nieuw en jonger team, met spelers als Wim Kieft, Frank Rijkaard, Marco van Basten, Aron Winter en Dennis Bergkamp. Coaches in die periode waren Leo Beenhakker, Kurt Linder, Aad de Mos en later Johan Cruijff. Het kampioenschap werd weer een aantal keren binnen gehaald en ook de KNVB beker werd een paar keer gewonnen. In het seizoen 1986-1987 won Ajax eindelijk weer eens een Europese hoofdprijs. Lokomotiv Leipzig werd in de finale van de Europa Cup II met 1-0 verslagen. Eind tachtiger jaren ging het weer minder bij de Amsterdammers. Het was PSV die met kop en schouders aan de top stond. Weer moest er iets gebeuren.
Het Louis van Gaal tijdperk
Michael van Praag werd de nieuwe voorzitter en stelde Leo Beenhakker aan als trainer. Hij maakte Ajax weer een keer sinds jaren kampioen. In 1991 ging Beenhakker terug naar zijn grote liefde Real Madrid. Louis van Gaal was destijds de assistent van Beenhakker en werd door het bestuur aangesteld als de nieuwe trainer. Onder Van Gaal werden er weer grote successen gehaald. In zijn eerste seizoen was eer gelijk succes, Ajax won de UEFA Cup. Maar door het succes vertrokken er weer veel spelers naar het buitenland. Maar de Amsterdammers beschikten toen over een goede jeugdopleiding. Spelers als Kluivert, Clarence Seedorf, Edgar Davids en de gebroeders de Boer. En met Edwin van der Sar kregen ze ook een fantastische doelman. Uiteindelijk vertrok ook Louis van Gaal naar Barcelona. In dat zelfde jaar 1996 werd er ook afscheid genomen van Stadion De Meer. De Amsterdam Arena werd de nieuwe thuishaven.
Verschillende trainers
Er brak een tijd aan bij Ajax van wisselende successen, Morten Olsen maakte Ajax kampioen met fantastische cijfers. Ajax deed er alles aan om de concurrentie een stap voor te blijven. Op 11 mei 1998 ging Ajax als eerste Nederlandse voetbalclub naar de beurs. Maar ook een aantal spelers gingen weer naar het buitenland. Jari Litmanen ging naar Barcelona en Edwin van der Sar vertrok naar Juventus. Jan Wouters was inmiddels de coach maar was niet echt succesvol en werd ontslagen. Co Adriaanse werd de nieuwe coach in het nieuwe seizoen 2000-2001. Het voetbaljaar 2001-2002 begon weer teleurstellend, de resultaten waren niet goed en Adriaanse moest plaatsmaken. Ronald Koeman werd aangesteld als opvolger. Koeman had een goede selectie, maar belangrijke spelers als Van der Vaart, Heitinga en de teruggekeerde Litmanen raakten geblesseerd. In het seizoen 2004-2005 ging het weer niet zo lekker, en Ronald Koeman nam ontslag.
Periode 2005-2010
In vijf seizoen kreeg Ajax ook vijf trainers, dit was niet echt een stabiele periode. Eerst kwam Danny Blind terug als trainer. Na één seizoen werd hij alweer opgevolgd door Henk ten Cate, die redelijk succesvol was. Maar Ten Cate vertrok naar Chelsea en Adrie Koster ging het seizoen afmaken. In het seizoen 2008-2009 werd Marco van Basten aangesteld als nieuwe trainer. Er kwamen veel nieuwe spelers maar geen goede resultaten. Ondanks de slechte prestaties bleef het bestuur achter Van Basten staan. Vlak voor het eind van de competitie nam Marco van Basten ontslag. Martin Jol succesvol in Engeland werd aangesteld als de nieuwe trainer. Er werden weer enkele spelers aangetrokken die echter geen versterking waren. Op 7 december 2010 nam Jol plotseling ontslag bij Ajax en werd Frank de Boer aangesteld als trainer.
Fluwelen revolutie
Ajax Icoon Johan Cruijff gaf in zijn columns in de Telegraaf aan dat het anders moest bij Ajax. Hij had kritiek op het bestuur maar ook op het spel van Ajax. Op de algemene ledenvergadering werden de vrijgekomen plaatsen in de ledenraad opgevuld door oud spelers. Voetbalmensen als Barry Hulshof, Peter Boeve, Dick Schoenaker en Keje Molenaar kregen daar een plek. Deze actie van Cruijff kreeg in de media de naam “Fluwelen Revolutie”. Frank de Boer werd definitief als trainer vastgelegd voor 3,5 jaar. Frank de Boer was zeer succesvol, vier keer op rij werd de landstitel gehaald. Aan het eind van het seizoen 2016-2017 maakte De Boer bekend dat hij ging stoppen bij Ajax. Peter Bosz werd aangesteld als zijn opvolger. Bosz werd met Ajax niet kampioen maar bereikte wel de finale van de Europa League. Ajax verloor helaas de finale van Manchester United met 2-0.
Technische hart
Ondank het succes van Peter Bosz en de tevredenheid over de attractieve speelwijze ging Bosz weg bij Ajax. Het technische hart van de club was verdeeld. Bergkamp wilde niet verder met Bosz en schoof jeugdtrainer Marcel Keizer naar voren als hoofdtrainer. Maar dat was vanaf het begin geen succes. Ajax plaatse zich niet voor het Europees voetbal en ook de start van de competitie was niet goed. Vlak voor de winterstop werd Marcel Keizer op non actief gesteld. FC Utrecht trainer Erik ten Hag werd per direct de nieuwe trainer van Ajax.
Ajax een bewogen club
Ajax Amsterdam is altijd een club in beweging geweest, en zal dat ook altijd blijven waarschijnlijk. Maar het is ook een club met een roemrijk verleden, met vele hoogte- en dieptepunten. Nationaal en internationaal is het de meest succesvolle club van ons land. Geen enkele club in ons land kan zich met de palmares van Ajax meten. Of de Amsterdammers ooit weer bij de Europese top gaan horen vragen wij ons af. Daarvoor zijn de financiële verschillen binnen het Europese voetbal te groot geworden. Het zal wel bij een incidenteel succes, net als in het Europese seizoen 2016-2017 blijven.
