Bedreigt een mug de Olympische Spelen?

Zorgen om Zika-virus bepaald niet voorbij.

In Brazilië zijn de krantenkoppen momenteel gereserveerd voor de politieke crisis, de massale demonstraties en het misschien wel aanstaande impeachment van president Dilma Roussef. Maar heel veel Brazilianen maken zich ook nog eens ernstig zorgen over het Zika-virus. Al in meer dan 25 landen in Zuid-en Midden-Amerika is de uitbraak van dit virus vastgesteld. En de ongerustheid hierover is zo langzamerhand wereldwijd omdat het een bedreiging vormt voor zwangere vrouwen. Zo goed als zeker worden de hersenen van de ongeboren baby ernstig beschadigd door dit virus dat door een tropische mug wordt overgebracht. Een te kleine schedel en onvolgroeide hersentjes lijken het gevolg te zijn.

Noodtoestand.

Begin februari riep de Wereldgezondheidsorganisatie de internationale noodtoestand uit waardoor de waakzaamheid wordt versterkt. De ernstige verdenking van hersenbeschadiging leidt ertoe dat de WHO zwangere vrouwen, die naar landen waar het virus heerst willen reizen, adviseert om die reis voorlopig maar uit te stellen. WHO- topbestuurster Margareth Chan wil niet weer kritiek krijgen over late reacties zoals een paar jaar terug inzake de ebola-uitbraak in Afrika. Ze roept de diverse internationale organisaties op om alle onderzoeksinspanningen te coördineren. Eerst maar eens proberen wetenschappelijk bewijs voor de nare gevolgen te vinden.

Het is duidelijk dat de epidemie niet bijzonder goed bestreden kan worden door de inefficiënte gezondheidszorg van Brazilië. Men is overweldigd door dit virus. Ondanks de geruststellende woorden van president Roussef dat ‘een mug niet sterker is dan een heel land’ zijn de Brazilianen er bepaald niet gerust op. Er is nauwelijks genoeg geld voor de bestrijding van de mug die het virus overbrengt. De situatie van de door de regering gefinancierde ziekenhuizen, vooral in het noordoosten van het land, schijnt nogal precair te zijn. Het Zika-virus houdt Brazilië de spiegel voor van de misstanden in de landelijke gezondheidszorg. Sociale ongelijkheid en corruptie trekken diepe sporen in dit op veel plekken arme land. Alleen in Brazilië zijn waarschijnlijk al zo’n 1,5 miljoen mensen besmet. Voor zover bekend zijn hier al ongeveer 200 baby’s overleden. En dat zijn dan de geregistreerde gevallen.

Vaccin voorlopig niet beschikbaar.

Nu, twee maanden na het uitroepen van de noodstoestand, vertelt Margareth Chan op een persconferentie in Genève dat het virus wereldwijd al is geconstateerd in 38 landen. Niemand kan voorspellen hoe het verder gaat. In diverse landen, zoals Brazilië zelf maar ook in de VS, Frankrijk en bijvoorbeeld Oostenrijk wordt geprobeerd om een vaccin te ontwikkelen. Maar het is niet onwaarschijnlijk dat de piek van deze virus periode al voorbij is wanneer een dergelijk vaccin beschikbaar is.

De organisatie van de Olympische Spelen in Rio is ondertussen natuurlijk zeer bezorgd. Wat zal het gevolg zijn voor deze editie van de zomerspelen? Trekken landen hun afvaardigingen terug? Blijven de toeschouwers en toeristen weg? Men is begonnen met het grondig reinigen en desinfecteren van alle faciliteiten waar het om gaat. Ook tijdens het evenement zelf zal dat dagelijks gebeuren. Verdelgingsmiddelen worden kennelijk massaal ingekocht. Of het helpt?

IOC maakt zich geen zorgen.

De komende tijd zal het onderwerp in Brazilië zelf wel weer aandacht krijgen in de nationale pers. Wat gebeurt er met de equipes die hun land vertegenwoordigen tijdens de Spelen? Nemen zij na afloop het virus mee? Zal het zich daardoor nog verder verspreiden?

Thomas Bach, voorzitter van het IOC, probeert de internationale sportwereld gerust te stellen. Is dat tegen beter weten in? ‘Er zijn al veel maatregelen genomen’! Oh ja? Is dat genoeg? Gaat dat over schoonmaakacties en bestrijdingsmiddelen? Zal dat voor vrouwen, zwanger of (nog) niet, voldoende waarborg zijn? Voor Bach is het belangrijkste argument om niet ongerust te zijn het feit dat het tijdens de Spelen wintert in Brazilië. Ongunstig voor de muggen.

Zika-virus bedreiging voor Spelen.

Dit dus allemaal ondanks het advies van de WHO. Om het nog iets erger te maken vermoedt men in de VS ondertussen dat het virus ook nog eens sexueel overdraagbaar zou zijn. In de Texaanse stad Dallas is de eerste besmetting met het virus op het vaste land van de VS vastgesteld. Degene bij wie het virus werd aangetoond had seks met een persoon die al besmet was.

Nee, volgens de WHO is een oplossing voorlopig niet voorhanden. De ontwikkeling van een vaccin zal eerder jaren dan maanden duren. Het Zika-virus heeft bovendien ook nog eens de potentie om zich te verspreiden richting Azië en Afrika. De razendsnelle verspreiding door Zuid-Amerika geeft meer reden tot ongerustheid dan de internationale sportbestuurders willen toegeven. Zo deelt Geert Slot van onze eigen sportkoepel NOC*NSF mee dat het uitroepen van de noodtoestand voor hem niet veel verandert. Pas als de WHO reis- of handelsbeperkingen afkondigt gaan we ons ongerust maken. De artsen van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) staan in nauw contact met die zelfde WHO. Voorlopig adviseert Slot het gebruik van muggenspray. Slaap zacht (onder een klamboe).